Szkoła Podstawowa
im. Marii Konopnickiej w Gozdowie
obecnie i dawniej
„Przeżyte chwile nie giną.
Nie wiemy nigdy, kiedy wypłyną z dalekiej przeszłości,
by nałożyć się na to, co przeżywamy obecnie.”
(Larysa Mitzner)
Dzisiaj…
nasz budynek szkolny wygląda tak
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Gozdowie mieści się w jednopiętrowym budynku. Aktualnie dysponuje jedenastoma salami dydaktycznymi. Jest również mała sala gimnastyczna (3 sale dydaktyczne, sekretariat i pokój dyrektora znajdują się w nowym skrzydle szkoły, dalsza część nowego budynku – w wyniku zmian reorganizacyjnych – została przydzielona na potrzeby Gimnazjum).
W piwnicy mieści się szatnia dla uczniów. Uczniowie szkoły korzystają z sali gimnastycznej i dwa dni w tygodniu z hali sportowej Gimnazjum. Wspólna jest również stołówka. W szkole znajduje się pracownia informatyczna, świetlica i biblioteka.
Ale nie zawsze tak było…
Mijały lata…
Do szkoły uczęszczało coraz więcej uczniów. Nauka w szkole odbywała się na dwie zmiany.
Dzisiaj…
Dyrektorem naszej szkoły jest mgr Lidia Malinowska
Mgr Lidia Malinowska jest nauczycielem z czternastoletnim stażem pracy. Swoje doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w trzech szkołach na terenie Gminy Gozdowo.
Pracę rozpoczęła 1 września 1999 roku w Szkole Podstawowej w Kolczynie, następnie pracowała w SP w Gozdowie i Lelicach. Od 1 września pełni funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej w Gozdowie.
Ukończenie studiów podyplomowych „Menedżer oświaty – zarządzanie oświatą” pozwoliło Pani Dyrektor poznać zasady dobrego i efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi i kierowania placówką oświatową. Przystąpienie do konkursu na stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej w Gozdowie potraktowała jako nowe wyzwanie.
Aktywność zawodowa Pani mgr Lidii Malinowskiej zawsze związana była z troską o rozwój ucznia. Pracując z dziećmi na różnych etapach edukacji zdobyła doświadczenie na wielu płaszczyznach. Jako nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, historii, informatyki, opiekun drużyny harcerskiej, gromady zuchowej, prowadząca zajęcia logopedyczne, korekcyjno-kompensacyjne, rewalidacyjne miała możliwość poznania różnych problemów z bliższej i dalszej perspektywy. Doświadczyła wielości problemów wychowawczych, dydaktycznych, organizacyjnych, z którymi stykają się nauczyciele.
Pani Dyrektor chciałaby inspirować i motywować do szukania nowych pomysłów po to, by szkoła była nowoczesna, twórcza i ciekawa, a każdy uczeń miał zapewnione jak najlepsze warunki do nauki i rozwijania swych uzdolnień i umiejętności.
Ale nie zawsze tak było…
Dzisiaj…
dzięki staraniom ówczesnego dyrektora Dariusza Kalkowskiego i Komitetu Rodzicielskiego, mamy nowy sztandar, który 4 listopada 1998 roku poświęcił ksiądz biskup Roman Marcinkowski.
Ale nie zawsze tak było…
Uroczyste apele kończyły się hymnem szkolnym, od którego muzykę skomponował Czesław Korzeń do słów Marcina Olejniczaka:
MARIA KONOPNICKA – nasz patron
(ur.23 maja 1842 w Suwałkach, zm. 8 października 1910 we Lwowie)
Marię Konopnicką znamy wszyscy. Nasza szkoła, Szkoła Podstawowa w Gozdowie, obrała na swego Patrona tę właśnie postać – postać wielkiej poetki polskiej, pisarki dla wszystkich, dla dojrzałych czytelników, dla młodzieży i dla dzieci. Nasza placówka położona jest malowniczo na wsi, wśród pól, łąk i lasów, wśród pięknej polskiej przyrody. Otoczona wiernymi przyjaciółmi, ludźmi, dla których ważna jest ranga i dorobek szkoły.
„A jak ciebie kto zapyta:
Kto ty taki, skąd ty rodem?
Mów żeś z tego łanu żyta,
Żeś z tych łąk, co pachną miodem;
Mów, że jesteś z takiej chaty,
Co Piastowską chatą była…”
Maria Stanisława Konopnicka z domu Wasiłowska, ps. Jan Sawa, Marko, Jan Waręż – polska poetka i nowelistka okresu realizmu, krytyk literacki, publicystka i tłumaczka.
Dzieciństwo
Była córką Józefa Wasiłowskiego i Scholastyki z Turskich. Wasiłowscy przybyli do Suwałk w 1841 roku z pierworodną córką Wandą Zenobią, urodzoną rok wcześniej w Warszawie. Zamieszkali w domu rejenta Jana Zapiórkiewicza, przy dzisiejszej ul. Kościuszki 31 (wówczas Petersburskiej). W czasie pobytu w Suwałkach Wasiłowskim urodziło się jeszcze czworo dzieci: Jan Jarosław, Laura Celina, Zofia, Jadwiga Julia. Zofia zmarła nazajutrz po urodzeniu i została pochowana na suwalskim cmentarzu.
W 1849 roku, kiedy Maria miała siedem lat, rodzina Wasiłowskich przeniosła się do Kalisza i zamieszkała na Warszawskim Przedmieściu, w mieszkaniu na parterze pałacu Puchalskich przy dzisiejszym pl. Jana Kilińskiego 4 (wówczas Stawiszyńskim Przedmieściu).
Matka Marii Konopnickiej zmarła w 1854 roku i została pochowana na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu. Ojciec Marii był prawnikiem, obrońcą Prokuratorii Generalnej i Patronem Trybunału Cywilnego, znawcą i miłośnikiem literatury. Wychowywał córki w tradycji chrześcijańskiej, bez kobiecego wpływu. Ich sierocy dom był prawie zakonnym domem, ponieważ nie przyjmowano w nim gości, nie prowadzono wesołych rozmów, a spacery, na które ojciec ich prowadził, miały za cel – cmentarz.
Atmosfera powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk moralnych miała duży wpływ na Marię. W latach 1855-1856 uczyła się z siostrą na pensji u sióstr sakramentek w Warszawie i tam zetknęła się z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową. Przyjaźń ich, scementowana wspólnymi zainteresowaniami literackimi, przetrwała całe życie Marii.
Jej jedyny brat Jan Wasiłowski, student politechniki w Liège, poległ 19 lutego1863 roku w powstaniu styczniowym pod Krzywosądzą, w pierwszej bitwie oddziału, w którym służył.
Młodość i początki twórczości
Konopnicka wyszła za mąż we wrześniu 1862 roku za Jarosława Konopnickiego, starszego od niej o 12 lat. Zaraz po ślubie wyjechała z Kalisza, zamieszkując w Bronowie k. Poddębic, a potem w Gusinie na terenie ówczesnej guberni kaliskiej (dziś województwo łódzkie). Jarosław, jako najstarszy z braci, zarządzał całością dóbr rodzinnych, w skład których wchodziły wsie: Konopnica, Bronówek i Bronów. Majątek ów był pokaźny, ale zaniedbany.
Małżeństwo pod koniec 1863 roku i na początku 1864 roku spędzało czas z pierworodnym synem Tadeuszem za granicą, w Wiedniu i Dreźnie.
W czasie dziesięciu lat małżeństwa Maria urodziła ośmioro dzieci, dwoje z nich zmarło zaraz po urodzeniu. Konopnicka nie mogła – jak napisze później w jednym ze swych autobiograficznych wierszy – znieść ograniczeń, jakie narzucał jej mąż. Nie chciała być na jego utrzymaniu i nie odpowiadała jej rola kury domowej. Jarosławowi nie podobały się literackie zainteresowania żony, która zadebiutowała i zaczęła pisać, właśnie w czasie ich małżeństwa. W 1872 roku sprzedano majątek w Bronowie i rodzina Konopnickich przeniosła się do dzierżawionego Gusina. Tu powstał poemat „W górach”, który przychylnie zrecenzowałHenryk Sienkiewicz, dzięki czemu poetka uwierzyła w swój talent i postanowiła sama zadbać o dzieci i siebie. W 1876 roku poetka rozstała się z mężem i podjęła decyzję o opuszczeniu Gusina, w 1877 roku przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie mieszkała do roku 1890. Wyjazd z dziećmi do Warszawy utrwaliła w wierszu „Przed odlotem”.
Poetka zaczęła pracę w stolicy jako korepetytorka. W 1878 roku nagle zmarł jej ojciec. W tym też roku zaczęła uczestniczyć w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych. W 1882 roku wyjeżdżała do Austrii iWłoch, w 1884 roku w Czechach poznała J. Vrchlickiego, z którym nawiązała korespondencję.
Mimo rozstania Konopnicka nie zerwała kontaktów z Jarosławem – wysłała mu pieniądze na podróż do Krakowa na jubileusz swej twórczości. Mąż później zbankrutował, zmarł prawdopodobnie w 1902 roku.
Na 25-lecie pracy pisarskiej (w 1903 roku) Konopnicka otrzymała w darze narodowym dworek wŻarnowcu koło Krosna na Pogórzu Karpackim.
W 1889 roku poznała Marię Dulębiankę, z którą pozostawała w głębokiej przyjaźni. 8 września 1903 roku. Dulębianka wprowadziła się wraz z Konopnicką do dworku w Żarnowcu, gdzie miała swoją pracownię. Razem odbywały stąd podróże do Austrii, Francji, Niemiec, Włoch i Szwajcarii, których klimat służył zdrowiu Konopnickiej.
Życie literackie
Maria Konopnicka debiutowała w roku 1870 w „Kaliszaninie” wierszem „Zimowy poranek”. Utwór ten został dobrze przyjęty. Miastu Kalisz poświęciła trzy utwory poetyckie: dwa zatytułowane „Kaliszowi” (1888 i 1907) i „Memu miastu” (1897). Cykl lirycznych wierszy „W górach” zamieścił w rok później „Tygodnik Ilustrowany”. Bardzo szybko jej twórczość poetycka przepełniona patriotyzmem i szczerym liryzmem, stylizowana „na swojską nutę” zdobyła powszechne uznanie. Pierwszy tomik „Poezji” wydała w roku 1881, następne ukazywały się w latach: 1883, 1887, 1896.
W latach 1884-1886 redagowała pismo dla kobiet „Świt”, próbując zradykalizować jego program, wywołała sprzeciw zachowawczej opinii i cenzury. Współpracowała z tygodnikiem emancypantek „Bluszcz”.
Nowele pisała od początku lat osiemdziesiątych XIX wieku aż do śmierci. Zaczęło się od dziennikarskich doświadczeń Konopnickiej, w czasie redagowania przez nią „Świtu”. Początkowo czerpała inspiracje z doświadczeń Prusa, Orzeszkowej, a następnie rozwinęła własne pomysły w dziedzinie małych form. Nowela „Dym” opublikowana została w roku 1893.
Maria Konopnicka zajmowała się także krytyką literacką, którą uprawiała od roku 1881, początkowo na łamach „Kłosów”, „Świtu”, „Gazety Polskiej”, „Kurjera Warszawskiego”, następnie w wielu innych pismach. Do 1890 roku przeważały artykuły recenzyjne o tekstach współczesnych autorów polskich i zagranicznych. Konopnicka jest znana z części swojego dorobku obejmującego prozę i tworzonego dla dzieci. Utwory Konopnickiej dla dzieci ogłaszane od roku 1884, eliminujące natrętny dydaktyzm, rozbudzające wrażliwość odbiorców były nowością w tej dziedzinie pisarstwa.
Już jako znana pisarka Konopnicka powróciła do wspomnień z lat dzieciństwa spędzonych w Suwałkach. Poświęciła im dwa utwory: „Z cmentarzy” i „Anusia”. Około roku 1890 pojawiły się w poezji Konopnickiej nowe zainteresowania tematyczne, zwłaszcza dziełami kultury europejskiej oraz nowe sposoby nawiązań do tradycji.
W 1908 w „Przodownicy” Konopnicka opublikowała „Rotę”, jedną z najważniejszych polskich pieśni patriotycznych.
Utwory Konopnickiej zawierają protest przeciwko niesprawiedliwości społecznej oraz ustrojowi niosącemu ucisk i krzywdę. Nacechowane są patriotyzmem, liryzmem i sentymentalizmem.
Konopnicka współpracowała z wydawnictwami, prasą krajową, organizacjami społecznymi trzech zaborów, a także uczestniczyła w międzynarodowym proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni (1901–1902). Brała udział w walce o prawa kobiet, akcji potępiającej represje władz pruskich, w pomocy na rzecz więźniów politycznych i kryminalnych.
Śmierć pisarki
Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc 8 października 1910 roku we Lwowie. Została pochowana 11 października 1910 roku na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w Panteonie Wielkich Lwowian (II rondo, 5 aleja). Pogrzeb, zorganizowany przez Marię Dulębiankę, stał się wielką manifestacją patriotyczną, w której udział wzięło blisko 50 000 osób.
Popiersie nagrobne wykonała Luna Drexlerówna, na cokole wyryto fragment wiersza Konopnickiej „Na cmentarzu”:
…Proście wy Boga o takie mogiły,
Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,
Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły
Na dzień przyszłości…
Zniszczone podczas II wojny światowej popiersie Konopnickiej zostało odtworzone w okresie powojennym. Społeczność Suwałk zorganizowała wieczór poświęcony jej twórczości i zapoczątkowano zbiórkę pieniędzy na tablicę pamiątkową. Władze carskie sprzeciwiały się tej inicjatywie. Dopiero w 25-lecie śmierci, 8 października 1935 roku, na ścianie domu, w którym urodziła się poetka, umieszczono pamiątkową tablicę. W centrum Suwałk postawiono poetce pomnik.
W lutym 1957 roku powołano Muzeum Marii Konopnickiej; otwarcie ekspozycji nastąpiło 15 września 1960 roku, po przeprowadzeniu prac remontowych i konserwatorskich. Postawiono również pomnik we Wrześni i Kaliszu (w 1969 roku).
23 sierpnia 1973 roku otwarto Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach. Ówczesne władze miejskie przekazały do dyspozycji muzeum trzy pokoje w zabytkowym klasycystycznym, piętrowym budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 31, w którym poetka urodziła się i mieszkała do jesieni 1849 roku.
