Czytajmy dzieciom w czasie pandemii!

Pandemia koronawirusa sprawiła, że mierzymy się dziś z całkiem nową rzeczywistością. Pomysłem na wartościowe spędzenie wspólnego czasu, ale też ukojenie dziecięcych lęków, jest czytanie dzieciom książek.

       Badania potwierdzają, że dzieci, którym rodzice od niemowlęctwa czytają książki (i z nimi rozmawiają!), już w wieku 3 lat rozumieją dwukrotnie więcej słów niż dzieci, którym nikt nie czytał. Anglosasi nazywają to word gap – ryfą słowną. Wpływa ona lawinowo na kompetencje semantyczno-kognitywne dzieci, jest mocnym argumentem przyszłego sukcesu edukacyjnego lub jego braku.

Badania wykazały również, że czytanie dzieciom przez rodziców we wczesnym okresie życia niweluje agresję oraz ryzyko depresji w późniejszych latach życia, ponieważ buduje fundamenty stabilności emocjonalnej i kompetencje społeczne. Czytanie jest bardzo mocnym sygnałem odbieranym przez dziecko. Pokazuje, że jest ono ważne, bo rodzic poświęca mu czas. Wówczas buduje się poczucie własnej wartości i emocjonalna stabilność, które są fundamentem do późniejszych relacji z innymi. Jednocześnie ta sama aktywność, czyli tzw. czytanie dialogowe (czytanie zapraszające dziecko do interakcji), buduje bardzo głębokie powiązanie pozytywnych skojarzeń ciepła, bezpieczeństwa, radości w relacji z drugim człowiekiem, co stanowi niezbędny fundament późniejszych umiejętności interpersonalnych.

Jak jednak wybrać najbardziej odpowiednie dla dzieci książki?

        Często zapominamy, że dzieci rozumieją znacznie więcej niż przypuszczamy. Choć staramy się je izolować od informacji, które mogą wydać im się niepokojące, one i tak pewne rzeczy czują.

Dzieci doskonale wyczuwają nastroje dorosłych, a zaprzeczanie temu, co widzą i słyszą, rodzi niedobre skutki. W teraźniejszości zmniejsza poczucie bezpieczeństwa, bo dziecko jest osamotnione ze swoimi wyobrażeniami na temat tego, co się dzieje, a w przyszłości może przynieść trudność w ocenie sytuacji. Dziecko, któremu często zaprzeczano – „Co ty opowiadasz? Wcale nie jesteśmy zdenerwowani?” – jako dorosły nie ma zaufania do swoich odczuć i umiejętności czytania cudzych emocji. Z drugiej strony pamiętajmy, że dzieci nie potrafią stworzyć dystansu do wyobrażeń.

      Książki, które mogłyby pomóc w takiej sytuacji to na przykład bajki, w których postacie i wydarzenia są zbliżone do tych, które występują obecnie w życiu dziecka. Bohater powinien mieć jego cechy, być w podobnym wieku i zmagać się z podobnym lękiem, czy zagrożeniem, ale nie może do końca mu ulegać. To znaczy musi zachować odwagę, by poradzić sobie z nim. W bajce mogą występować magiczne zwierzęta, magiczne przedmioty itp. Zdolny literacko rodzić mógłby na kanwie jakiejś znanej bajki stworzyć własną, na obecne potrzeby.

Odpowiednie lektury to zawsze dobry pomysł – zajmują, bawią, ciekawią i rozwijają.

Jak wybrać takie książki, które, oczywiście obok codziennych rozmów, mogłyby ukoić ewentualne lęki, ale jednocześnie nie zamieść ich pod dywan?

      Powinny być to książki o prostej fabule, które pozwolą dziecku utożsamić się z głównym bohaterem, który jest pozytywną postacią, wychodząc zwycięsko z bajkowych potyczek. Zastanówmy się, które bajki na nas samych działały krzepiąco? Gdy lektura okaże się odpowiednia, to dziecko zainteresuje się nią intuicyjnie i chętnie będzie słuchało lub czytało.

Jest bardzo wiele książek dla dzieci, które niosą ze sobą przesłanie, że w życiu nie należy się poddawać i każda zła sytuacja kiedyś się kończy.

      Każdy z nas chce przekazać dzieciom te wartości, które sam ceni i które wynikają z życiowego doświadczenia. Większość z nas pragnie, by dzieci zaczęły swoją przygodę z życiem wierząc, że świat jest dobry. Dlatego książka powinna być  dostosowana do wieku dziecka.

Zachęcenie dzieci do czytania wymaga wysiłku. Dlatego bardzo ważny jest element rozrywki.

Rodzice, pomagając dziecku w wyborze książek, zbyt często zwracają uwagę na walor edukacyjny, jest on ważny, ale książka musi być również wciągająca, pełna przygód, by sprawiała czytelnikowi przyjemność i radość z czytania.

      Zapraszam dzieci i młodzież do biblioteki szkolnej. Mamy wiele wspaniałych książek, nowości wydawniczych i lektur, przy których możemy spędzić bardzo miłe chwile w tym trudnym dla nas czasie… a szczególnie podczas coraz dłuższych jesienno-zimowych wieczorów.

      Gorąco zachęcam, by znaleźć czas na wspólne czytanie i rozmowę z dziećmi, z korzyścią dla dziecka i nas samych.

Nauczyciel bibliotekarz: Małgorzata Jagodzińska

Bibliografia: Ksiązka.net.pl, Ofemin.pl.„Jakie bajki czytać dzieciom w czasie epidemii koronawirusa?”